Zaterdag 5 maart hield de vereniging van Sport- en Keuringsartsen (SKA) in de Antwerpse Boerentoren een congres onder het vaandel “On the Edge – grensverleggende sportgeneeskunde”. Een van de sprekers was comaspecialist en “Topdokter” Steven Laureys, die een opgemerkte presentatie hield over de mokerslagen die een boksersbrein moet incasseren. Maar ook de andere voordrachten, zoals die van aritmiespecialist Hein Heidbuchel en de Nederlandse inspanningsfysioloog Tim Takken, konden boeien.
“Voor mijn part mag boksen verboden worden”, Neuroloog Steven Laureys (Luik) op sportartsencongres SKA
PET-scans spreken boekdelen
“Bokser, bescherm je brein”, de belangrijkste plenaire sessie na de middag, ging over deceleratieletsels. Steven Laureys, directeur van de Coma Science Group (University and University Hospital of Liège), had een 3D-printje van de neurale verbindingen in zijn eigen brein bij zich. Die zagen er alleszins beter uit dan de PET-scans van boksers “voor” en “na”. Zijn takehome-boodschap: “Veel boksers krijgen, soms pas jaren nadat ze met hun sport gestopt zijn, parkinson of een andere neurologische aandoening. We kunnen niet doen alsof we dat niet beseffen. Voor mij als neuroloog mag boksen verboden worden, maar ik snap wel dat verbieden geen optie is voor mensen die passioneel bezig zijn met hun sport.” Laureys overlegt met het Risicovechtsportplatform op welke manier deze sporten zo veilig mogelijk kunnen worden beoefend.
Duursporters en de Seattle-criteria
Het congres opende met een presentatie van Guy De Schutter en Frank Pauwels (sportartsen en bestuurders van SKA) over de medische begeleiding van duursporters. Daarbij focusten ze op de vele recreatieve sporters die — vaak buiten clubverband — deelnemen aan steeds populairdere duursportmanifestaties als de Ten Miles of La Cannibale (Mont Ventoux). Ze gaven heldere antwoorden op de FAQ’s waarmee je als (huis)arts te maken krijgt.
Daarna kwam Hein Heidbuchel (Hartcentrum Hasselt) een eerste keer aan bod. Als internationaal expert inzake sportcardiologische aritmieën is Heidbuchel co-auteur van de Seattle-criteria, die vooral bedoeld zijn om het aantal fout-positieve resultaten bij een rust-ecg van jonge sporters terug te dringen. De criteria werden zopas verfijnd en vallen nog onder embargo, maar Heidbuchel tilde toch al een tipje van de sluier op. Zo komt er een tussencategorie van dubieuze ecg-resultaten, waarbij een sport- of huisarts in geval van minstens twee fenomenen moet doorverwijzen naar een cardioloog. “Als een rust-ecg wordt afgenomen door goed opgeleide sport- of huisartsen en volgens de geüpdatete Seattle-citeria, dan kunnen daarmee mensenlevens gered worden zonder dat zo’n onderzoeken al te veel fout-positieve uitkomsten opleveren”, aldus de hoogleraar, die het KCE-rapport hierover “te kort door de bocht” noemt.
Bijna 100.000 sporters hebben medische vragenlijst online ingevuld
Na de koffie konden de deelnemers kiezen voor een VASO-opleiding of vier sportmedische spreekbeurten. Een 60-tal aanwezigen koos de eerste optie. Daarbij gaven Luk Buyse (sportarts SKA), Johan Van Acoleyen (sportarts SKA), Peter Reyskens (IXSyS), Frederick Néméry (SpartaNova) en cardioloog Tom Rossenbacker een praktisch overzicht van de Vlaamse Aanbeveling Sportmedisch Onderzoek. De VASO is het onderzoeksprotocol dat SKA in opdracht van de Vlaamse overheid heeft ontwikkeld voor een wetenschappelijk verantwoord geschiktheidsonderzoek. Het protocol in start met een onlinevragenlijst die sporters kunnen invullen op www.sportkeuring.be. Ruim 94.000 mensen hebben dat al gedaan.
Van gaffelbok tot cryotherapie
Intussen konden de andere aanwezigen vier sportgeneeskundige presentaties volgen. Tim Takken (The Physiology Academy, Alphen aan den Rijn) plaatste kanttekeningen bij de VO2-max als indicator van de conditie, uitgaande van voorbeelden uit het dierenrijk. Zo blijkt de gaffelbok, met 300 ml/kg/minuut absoluut wereldrecordhouder. Ter vergelijking: de menselijke VO2-max-kampioen, de Noorse wielrenner Oskar Svendsen, haalt “slechts” 97,5 ml/kg/minuut!
Fysiotherapeut Pat Viroux en bewegingswetenschapper Ivo Tiemessen (Amsterdam) gaven een gesmaakte duopresentatie over cryotherapeutische technieken tijdens recuperatie en revalidatie. De meeste koudebehandelingen, zo blijkt, duren te kort. Bovendien is er te veel eenheidsworst. Tiemessen illustreerde dat met een foto van de 1,96 meter lange en 83 kilo zware Vincent Kompany die hetzelfde koude bad neemt als de haast 30 cm kortere en 22 kilo lichtere Dries Mertens …
Na een overzicht van decompressie en ander duiksportgeneeskundige kwesties door duiksportspecialist Guy Vandenhoven, sloot Hein Heidbuchel de vier On the Edge-presentaties af met “Sporten tot de vonken er afspringen — defibrillatoren in de sport”. Hij benadrukte dat sporten met een ICD kan, maar onder strikte voorwaarden, en dat AED’s geen alibi mogen zijn om een ingestorte sporter niet meteen hartmassage toe te dienen.
SKA-voorzitter Tom Teulingkx is tevreden: “Er waren zo’n 125 artsen, onder wie ook heel wat huisartsen en haio’s. SKA komt in de eerste plaats op voor sportartsen en voor alle mensen die gezond willen sporten, maar als je ziet dat nu bijna 100.000 sporters de medische vragenlijst online hebben ingevuld, dan weet je dat onze opdracht heel breed is en dat we ook andere medici en paramedici bij dit verhaal moeten betrekken.”